Ana Sayfa > Faydalı Bilgiler > Doğum Kontrol

Doğum Kontrol

9 Ekim 2014

Prof. Dr. Turgay Atasü Doğum Kontrol Yöntemlerini Açıklıyor ı İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Doğum Kliniği öğretim Üyesi Prof. Dr. Turgay Atasü, doğum kontrolü yöntemleri konusunda şu bilgileri veriyor: Dünyada ideal doğum kontrolü kabul edilecek bir yöntem geliştirilememiştir. Böyle bir yöntemin patentini eline geçiren ülke veya kuruluş petrol bulmuş kadar maddi olanaklara sahip olabilir. Nitekim halen Dünya Sağlık Teşkilatı'nın en çok primlenen, yatırımlar yapılan araştırma konularının başında doğum kontrol yöntemi gelmektedir. İdeal yöntemden kasıt, kısaca yüzde 100 kati sonuçlu, yan etkisiz ve zararsız, basit uygulanabilir, ucuz gibi özelliklere sahip olmasıdır. Günümüzdeki doğum kontrol yöntemleri şöyle özetlenebilir: Geri Çekilme (Koitus Interruptus) : Herhalde en eski doğum kontrol yöntemi olsa gerektir. Erkek koit sırasında kendini çekerek spermlerin vajinaya dökülmesini önler. Bu yöntemde sonuç erkeğin iradesi ile ilgilidir ve yüzde 50 oranında erkekler tarafından gerçekleştirilebildiği saptanmıştır. İstenildiği gibi uygulandığı sanıldığı durumlarda dalıi gebelik meydana getirme olasılığı vardır. Kuskusuz en masrafsız yöntemdir. Prezervatif ile Kontrol (Kondom) : Erkek tarafından mekanik bir yöntem olarak lastik bir kılıf kullanılarak spermin vajinaya geçmesine engel olmaktır. Ayrıca veneryal hastalıklardan korunma olasılığını da sağlar. Gebelikten korunma açısından yüzde 100 güvenlikten söz edilemez. Bu durum kondomun çürüklüğü veya usulüne uygun kullanılmaması ile İlgilidir. Vajinal Diyafram: Kondomun kadın için kullanılanı denebilecek bir yöntemdir. Rahim ağzına (kollum) takılan bir plastik kapak hazneye ( vajinaya ) dökülen spermlerin rahime ( dölüte ) gitmesine engel olur. Mekanik bir yöntemdir. Kullanılması deneyim, dikkat ve bilgi ister. O nedenle yüksek kültürde bireylerin gerçekleştirecekleri bir yoldur diyafram. Genellikle spermesidal jeller ile birlikte kullanılır. Güvenilir olması usulünce kullanılmasına bağlıdır. O nedenle de hiçbir zaman kati gebelik önleyicisi değildir. Diyaframlar ülkemizde imal edilmez. Diyaframın saklanması ve zamanlama açısından da kullanılması kadın için külfetlidir. Her kadının yapısına göre değişik ölçülerde diyafram söz konusudur.

Doğum Kontrol Yöntemi

Vajinal Jel Köpüklü Kimyasal Maddeler: Bunlar ritim yöntemi, diyafram veya rahim içi araçları İle beraber kullanıldığı zaman etkili olabilecek maddelerdir. Tek başına kullanıldığında denebilir ki, gebeliği önleme güçleri yüzde 50'yİ geçmez. Dolayısıyla fonksiyonları açısından çok az güvenirlikleri vardır. Vajina ortamında kolayca eriyip özellikle kimyasal ve fiziksel özellikleri ile spermin yok olmasına ve statik hale gelmesine neden olan maddelerden oluşurlar. Tatarik asid, sodyum bikarbonat PTrisopropilfenolpolıetkoksietanol vb. gibi maddeler kullanılarak yapılır. Belirttiğimiz gribi koit (birleşme) öncesi hazneye konarak 710 dakika içinde etkili olacak oval. Tablet, Jel, plaketlerdir. Batı'da özellikle alt sosyoekonomik kesimler tarafından kolaylığı ve ucuzluğu nedeni ile bolca kullanıldığı klasik kitaplarda yazılıdır. Ritim Yöntemi: Bu yöntemin çıkış noktası teorik olarak kadınların ay ortasında ( adet ortası ) yumurtladıkları bilgisinden esinlenir. Bu tarihten bir hafta ( yani adetin 1415. Gününden ) öncesi ve 1 hafta sonrası gebeliğin olmaması açısından güvenilir günlerdir. ( Başka deyişle adet başlangıcından 1 hafta sonrası ve beklenen adetten bir hafta öncesi ). Ayrıca yumurtanın 24 saat döllenme ve spermin de 96 saat döllenme kapasitesi olduğu kabul edilir. Doğaldır ki, yumurta olmayınca gebelik de oluşmayacaktır. Ailede kadın, adet günlerine göre bu takvimi İzleyerek cinsel ilişki günlerini ayarlar. Ancak kesinlikle iki adet ortasında yumurtlama olur bilgisindeki kuşkularla birlikte yöntemi uygulamasındaki yanlışlıklar bu yöntemi de yüzde 100 güvenilir olmaktan uzaklaştırır. Rahim İçi Araç Yöntemi: Günümüzde en güvenilir yöntemlerden biri olarak kabul edilir, özellikle doğurmuş kadınlarda kolay uygulanabilmektedir. Rahime konabilecek araçlar yarım asır önce düşünülmüştür. Graatenberg'in ilk defa metal bir halka olarak düşündüğü araç giderek çeşitli şekil ve yapı değişikliklerine uğramıştır. Günümüzde plastik spiral, halka, şiid, loop'lar kullanılmakta ve zaman zaman da bu plastik maddeler bakır, gümüş, gibi maddelerle sarılmaktadır. Yöntemin İyi tarafı gerek aksiyon bakımından gerek ekonomik açıdan çifte külfet getirmemesidir. Kadında rahimin içine yerleştirilen araç 6 aylık kontrollerle 2 yıl kalabilmekte, bir süre dinlendikten sonra tekrar kullanılabilmektedir. Araç adetten hemen sonra yerleştirilir. Sakıncaları adet bozuklukları ve rahim kasılmasına bağlı kramp ağrılar yapmasıdır. Bazen de bu kramplarla araç dışarı atılabilir. Güvenirliğinde hata payı aşağı yukarı yüzde 2,5 olarak saptanmıştır. Usulüne göre yerleştirildiği ve belli aralıklarla kontrol edildiği zaman içeri kaçma veya rahim duvarına girme olasılığı çok uzaklarda kalır. Ucuz, kolay, pratik uygulanır ve oldukça güvenilir bir yöntem olduğundan önerilen doğum kontrol yöntemlerinin başında gelir.

Doğum Kontrol Yöntemleri

Doğum Kontrol Hapları: Yöntemin esası hormonal yoldan insan beyninde hipofizehipotalamik bölgeye etkili olarak kadında yumurtlamayı durdurmaktır. Yumurta oluşmadığı sürece de gebelik olmayacaktır. Kullanılan hormonlar östrajen ve gestajenlerdir. Bunaların çeşitli deriveleri çeşitli dozlarda ayarlanarak piyasaya ilgili ilaç kuruluşları tarafından sürülmüştür. Dünyada milyonlarca kadın bu yöntemi kullanmaktadır ve yıllarca kullanan kadınlar vardır. Her gün alınacak bu haplar tarifine uygun kullanıldığında gebeliği önleme şansı yüzde 100'e yakındır. Doğum kontrol haplarının yan etkileri ve kadında yaptığı zararlar, bilimsel ve aktüel magazinlerde yıllardan beri tartışılagelmektedir. Bizce bunları kullanacak bireyin her yönden iyi muayene edilip uygun seçilmesi gerekir. Kişisel izlenimlerimiz, Ülkemizde kullanıldığında sinirlilik, gayri muntazam kanama ve şişmanlık gibi geçici yan etkilerin çok görüldüğü yönündedir. Konunun spekülasyonu bilimsel olarak dahi kesin bir noktaya gelmemiş olmasına karşın, daha önce belirttiğimiz gibi, özellikle ileri ülkelerde milyonlarca kadın tarafından yıllardır kullanıldığı da bir gerçektir. En kötü komplikasyonu damar tıkanmasına bağlı ( emboli )l ani ölümlerdir. Bunun oranı 100.000 kullanan kadından 3'ünde görülebilir, diye saptanmıştır. Uzun Etkili Hormonlarla Kontrol: Bunlar aylık. 3 aylık, 6 aylık injektabıl hormonlardır. Bu süreler içinde yumurtlamayı gene hipotalamo hipofizer merkeze baskı ile önleyerek doğum kontrolünü ağlar. Ancak Avrupa’da piyasaya sürülmüş ve seçimli olarak kullanılmıştır. Amerika'da henüz kullanılmamaktadır. Kişisel kanımıza ve araştırmalarımıza göre, ortaya çıkardığı yan etkiler (örneğin devamlı adetten kesilme) ve güvenirliği olmaması nedeni ile bu ilaçların şimdiki halleri ile yurdumuzda kullanılmaması gerekir. Kadın Sterilizasyonu: Bu yöntem, cerrahi yoldan yumurtalık borularının bağlanmasını öngörür. Erkeğin Sterilizasyonu: Aynı şekilde teslis kanallarının cerrahi girişimle bağlanmasıdır. Kürtajla Düşük: Yasal açıdan sınırlı bir cerrahi yöntemdir.